ေခြးတစ္ေယာက္ႏွင့္ လူႏွစ္ေကာင္ (၂)

ဟာဂ်ီဝက္စ္လီ စုစည္းတင္ျပသည္ ။
- ေလး -
တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ႏွင့္ ပညာေရး ၊ ဘာေရး ညာေရး
ပညာေရးတြင္ အေတြးလြန္ေနစဥ္ ၊ ကမၻာ့ေက်ာ္စြာ-၁၀၀ စာအုပ္မွ နံပါတ္ တစ္ ဗိုလ္စြဲထားသည့္ ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္ၾကီး တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ (ဆြ) ကို သတိရမိသည္ ။
လြန္ခဲ့သည့္ ႏွစ္၁၄၀၀-ေက်ာ္က ျဖစ္ပါသည္ ။ ေအဒီ ၅၇၀ ၀န္းက်င္ ၊ ေနရာအားျဖင့္ ယေန႔ ေဆာ္ဒီ အာေရဗ်ႏိုင္ငံ ၊ မကၠာျမိဳ႕ (Macca) အနီး ျဖစ္မည္ဟု ခန္႔မွန္းၾကသည္ ။ မိုဟာမက္အား ေမြးဖြားသည့္ အခ်ိန္ ေနရာႏွင့္ ပတ္သတ္ျပီး တိက်သည့္အေထာက္အထားမေတြ႕ရေပ ။ မေမြးဖြားလာခင္ကပင္ ဖခင္ျဖစ္သူ ကြယ္လြန္သြားသည့္အတြက္ မိခင္မုဆိုးမျဖစ္သူက ခက္ခဲစြာ ေစာင့္ေရွာက္ခဲ့ရျပီး ၆ ႏွစ္သား အေရာက္တြင္ မိခင္ပါ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ျပန္သည္ ။ ထိုေနာက္ ဦးေလးေတာ္စပ္သူက ေကၽြးေမြး ေစာင့္ေရွာက္မႈျဖင့္ လူလားေျမာက္လာသည္ ဆိုေသာ္လည္း ၾကမ္းတမ္းသည့္ ဘ၀ကို ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည္ ။

က်မ္းစာအေထာက္အထားမ်ားအရ ၊ သိုးအငွားေက်ာင္းသည့္အလုပ္ျဖင့္ အသက္ေမြးခဲ့ျပီး ၊ စာေပသင္ၾကား တတ္ေျမာက္ျခင္း မရွိခဲ့ဟု သိရသည္ ။ သို႔ေသာ္ အသက္ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မကၠာျမိဳ႕ေန ေငြေၾကးျပည့္စံုသည့္ မုဆိုးမႏွစ္ထပ္ကြမ္းလည္းျဖစ္ မိမိ၏အလုပ္ရွင္လည္းျဖစ္သူ အသက္ ၄၀ အရြယ္ ခါဒီဂ်ာဆိုသူႏွင့္ အိမ္ေထာင္က်သျဖင့္ ဘ၀တိုးတက္လာခဲ့သည္ ။ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္မွ လာေရာက္သည့္ မိမိဇနီးသည္၏ မိတ္ေဟာင္းေဆြေဟာင္းမ်ား ျဖစ္ေသာ ဂ်ဴးႏွင့္ ခရစ္ယာန္ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ ဆက္ဆံခြင့္ရလာသည္ ။
၄င္းတို႔ထံမွ တစ္ဆူတည္းေသာဘုရား၀ါဒကို နာၾကားရသျဖင့္ ဘုရားသခင္ကို ကိုးကြယ္ယံုၾကည္စိတ္ ကိန္း၀ပ္လာျပီး ဌာေနလူမ်ား ကိုးကြယ္သည့္ အယူဝါဒကိုပယ္ျပီး ဘုရားသခင္ႏွင့္ နီးစပ္မႈရရန္ အားထုတ္ေတာ့သည္ ။

ထို႔ျပင္ မိမိမွာ သိုးေက်ာင္းသား စာမတတ္ ေပမတတ္ အညၾတဘဝမွ တက္လာသူျဖစ္ျပီး ၊ မိမိဇနီးအေပၚ ၾသဇာေညာင္းလိုသည့္ ဆႏၵလည္း ျပင္းစြာျဖစ္ေပၚေနသည္ ။ နည္းလမ္းၾကံဆ စဥ္းစားရာ မကၠာျမိဳ႔တြင္ အရွိန္အဝါၾကီးသည့္ ၄င္း၏ဇနီးသည္အေပၚ ၾသဇာေညာင္းႏိုင္မည့္ တစ္ခုတည္းေသာ နည္းလမ္းကို ရရွိခဲ့သည္ ။ တစ္ကိုယ္တည္း ဧကစာရီအက်င့္ကို က်င့္သံုးခဲ့သည္ ။ ဘုရားသခင္ အလႅာရွင္ျမတ္၏ ခ်စ္ျမတ္ႏိုးမႈကို ခံရသျဖင့္ တမန္ေတာ္ ဂါဘရီရယ္မွ တစ္ဆင့္ သူ႔အားတမန္ေတာ္ အျဖစ္သတ္မွတ္ျခင္းခံရကာ အလႅာဟ္သခင္ရွိရာ ဂ်ႏၷတ္သုခဘံုသို႔လည္း ေခၚေဆာင္ကာ ဖူးေမွ်ာ္ခြင့္ကိုရသည္ဟု မရဲတရဲ ၾကြားလံုးထုတ္ခဲ့သည္ ။ အလႅာဟ္ရွင္ျမတ္၏ ပံုသ႑ာန္ မည္သို႔မည္ပံု ရွိသည္ကိုမူ မိုဟာမက္ၾကီး ေသေတာ္မူသြားသည့္တိုင္ ေျပာမသြားခဲ့သည္မွာ ဝမ္းနည္းဖြယ္ေကာင္းလွပါေပသည္ ။ ၄င္း၏ ၾကြားဝါ ေဟာေျပာသည့္ အဆိုကို အတည္ျပဳ ေထာက္ခံႏိုင္သည့္ အျခားသက္ေသ အေထာက္အထားဟူ၍ အလ်ဥ္းမရွိခဲ့(မရွိခဲ့ပါ) ေပ ။

မိုဟာမက္သည္ မိမိႏွင့္ ဆက္ဆံရသူ အနည္းအက်ဥ္းကို စတင္ေဟာေျပာရာမွ အစၥလာမ္သာသနာ စတင္လာခဲ့သည္ ။ ၄င္း၏ ေဟာေျပာခ်က္ကို စတင္လက္ခံသူမွာ ၄င္း၏ ဇနီး ခါဒီဂ်ာျဖစ္သည္ ။ ခါဒီဂ်ာသည္လည္း ခင္ပြန္းျဖစ္သူကို ၊ အျခားေသာဂုဏ္သေရရွိ ကုန္သည္မ်ားႏွင့္ ပုခံုးခ်င္းယွဥ္ႏိုင္ရန္ႏွင့္ ၊ အသာစီးရႏိုင္ရန္ ေရလည္းျမင့္ေစ ၾကာလည္းတင့္ေစ ဆိုသလို ေထာက္ခံခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္ ။ ၆၁၃ တြင္ ၄င္း၏ ေဟာေျပာမႈတို႔ကို မူလက သိုးေက်ာင္းေဖာ္ ဆိတ္ေက်ာင္းဖက္ ေရာင္းရင္းေဟာင္းမ်ားက တစ္ခဲနက္ ေဖာ္လံဖား ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့ၾကသည္ ။ ဤသို႔ျဖင့္ ေနာက္လိုက္အင္အား တိုးပြားလာျပီး မကၠာေစာ္ဘြား၏ မ်က္စိစူးမႈကို ခံခဲ့ရသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ၆၂၂ တြင္ မိုဟာမက္အေနျဖင့္ မကၠာတြင္ ဆက္လက္ ရပ္တည္ရန္ ခက္ခဲလာသည့္ အေလွ်ာက္ မကၠာျမိဳ႕၏ ေျမာက္ဖက္မိုင္ ၂၀၀ ရွိ မဒီနာျမိဳ႕(Medina) သို႔ ထြက္ေျပးကာ မဒီနာဘုရင္ထံ ခိုလႈံခဲ့သည္ ။ မဒီနာသည္ မကၠာႏွင့္ ေခတ္ျပိဳင္ျမိဳ႕ျပႏို္င္ငံေတာ္ျဖစ္သည္ ။

ထိုသို႔ တိမ္းေရွာင္ရသည္ကို ေဟဂိရ(Hegira) ဟုေခၚျပီး တမန္ေတာ္ဘ၀က်င့္စဥ္တြင္ အတက္ တစ္ေကြ႕ျဖစ္သည္ဟု အေၾကာင္းျပသည္ ။ အၾကံတူ မဒီနာေစာ္ဘြားကလည္း မိုဟာမက္ကို အၾကံျဖင့္ ပူးေပါင္းေထာက္ခံခဲ့သည္ ။ မိုဟာမက္သည္ မဒီနာတြင္ ေရွာင္တိမ္းခိုလႈံရင္း လူသူအင္အား စုေဆာင္းခဲ့သည္ ။ တမန္ေတာ္ရာထူးယူျပီးေနာက္ ၊ မိုဟာမက္ ေျပာဆိုသမွ် လုပ္ကိုင္ေလသမွ်တို႔သည္ အလႅာဟ္ခိုင္းေစခ်က္အရ လုပ္ရျခင္းျဖစ္သည္ဟု သူ႔လူမ်ားကို အတင္းအဓမၼလက္ခံယံုၾကည္ေစသည္ ။ မယံုၾကည္လ်င္ၾကီးေလးေသာ အျပစ္ထိုက္သည္ဟူ၏ ။ ဤသို႔ျဖင့္ အင္အား တစ္စတစ္စ ေတာင့္တင္းလာရာ ၊ မဒီနာေစာ္ဘြား၏ ဆရာကဲ့သို႔ပင္ အာဏာရလာျပီး လူအမ်ားကို ဦးေဆာင္ကာ အင္အား စမ္းသည့္အေနျဖင့္ မကၠာကို ေသြးတိုးစမ္း တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္ ။ ကံအားေလ်ာ္စြာ ၆၃၀ ခုႏွစ္တြင္ မကၠာကို အႏိုင္ရကာ ေအာင္ႏိုင္သူ ျဖစ္လာခဲ့သည္ ။ ထိုအခ်ိန္မွစျပီး ေနာင္တစ္ႏွစ္ခြဲၾကာ သူမကြယ္လြန္မွီအထိကို အာရပ္အမ်ိဳးႏြယ္စုေလးမ်ား တစ္ဖြဲ႔ျပီးတစ္ဖြဲ႔ မိုဟာမက္၏ အာဏာေအာက္သို႔ သိမ္းသြင္းခံခဲ့ရသည္ ။

မိုဟာမက္ အလြန္ေၾကာက္ရြံ႕ေလးစားခဲ့ရသည့္ ဇနီးၾကီး ခါဒီဂ်ာ မေသမီအခ်ိန္ထိ တစ္လင္ တစ္မယားစနစ္ကိုသာ က်င့္သံုးခဲ့ရသည္ ။ မိန္းမ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္၍ အသံပင္က်ယ္က်ယ္ မဟရဲခဲ့ေပ ။ သို႔ရာတြင္ ဇနီးၾကီးကို အလႅာဟ္ ေခၚသြားျပီးခ်ိန္တြင္ မိန္းမကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး ထင္ရာစိုင္းခဲ့ေတာ့သည္ ။ ပထမဆံုး ၄င္း၏မိတ္ေဆြ၏ ၆ ႏွစ္အရြယ္ သမီးငယ္ကို လက္ထပ္ယူခဲ့သည္ ။ ၄င္းေနာက္ေတာ့ ေခ်ြးမျဖစ္သူကို ယူခဲ့သည္ ။ ျပီးေတာ့ ေဟာတစ္ေယာက္ ေဟာတစ္ေယာက္ ။ စာရင္းပင္ အတိအက် မေဖာ္ျပႏိုင္ ။ လိင္ကိစၥအတြက္ ဇနီး အမ်ားအျပား ယူရျခင္း မဟုတ္ ႏိုင္ငံေရးအရ ယူျခင္းဟု ဆိုသည္ ။ ဇနီးအမ်ားအျပားကို ထိန္းကြပ္ႏိုင္ရန္အလို႔ငွာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားကို စည္းကမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳး ျပ႒ာန္းကာ ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့သည္ ။ မူဆလင္အမ်ိဳးသားမ်ားက ယေန႔တိုင္ အဆိုပါ ျပ႒ာန္းခ်က္မ်ားကို ႏွေျမာတသ ရွိေနၾကဆဲ ၊ တြယ္ဖက္ေနလိုၾကဆဲျဖစ္သည္ ။ တမန္ေတာ္မိုဟာမက္ၾကီး အဆိပ္မိျပီး ကြယ္လြန္ခ်ိန္ ၆၁၃ တြင္ အာေရဘီးယားကၽြန္းဆြယ္ ေတာင္ဖက္ပိုင္းတစ္ခုလံုးကို ေကာင္းစြာ ၾသဇာလြမ္းမိုးထားႏိုင္ခဲ့သည္ ။

ထို႔ျပင္ အေရွ႕ဖက္မွ ဆက္ဆန္နစ္စ္ (Sassanids) တို႔၏ ပါရွအင္ပါယာသစ္ (Neo-parsian Empire) ႏွင့္ အေနာက္ဖက္မွ အေရွ႕ေရာမအင္ပါယာ (ေခၚ) ဘိုင္ဇန္တိုင္းအင္ပါယာ (Byzantine Empire) တို႔ကို အႏိုင္ယူျပီး အစၥလာမ္အယူ၀ါဒကို ျပန္႔ပြားရန္အတြက္ လမ္းခင္းေပးခဲ့သည္ ။ ထို႔ေနာက္တြင္ အာရွမွ အာရပ္တို႔ ဦးေဆာင္သည့္ မြတ္စလင္တို႔၏ ဘာသာေရးလႈပ္ရွားမႈတစ္ျဖစ္လဲ နယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္မႈသည္ အေရွ႕ဖက္တြင္ အိႏိၵယအေနာက္ေျမာက္ပိုင္း ၊ ေနာက္တြင္ အာဖရိကေျမာက္ပိုင္းေဒသ အကုန္ သာမက ဥေရာပကုန္းေျမရွိ စပိန္ႏိုင္ငံထိ သိမ္းယူႏိုင္သည္အထိ အင္အားၾကီးခဲ့သည္ ။ သို႔ေသာ္ ၇၃၂ ခု ၊ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္းတြင္ တိုက္ခိုက္သည့္ နာမည္ေက်ာ္ တိုး စစ္ပြဲတြင္ မြတ္စလင္တို႔ ရွံဳးႏွိမ့္ျပီးမွသာ ထိုခ်ဲ႕ထြင္မႈရပ္တန္႔ေတာ့သည္ ။ အလႅာဟ္ၾကီးလည္း မကယ္ႏိုင္ခဲ့ပါေပ ။

အထက္တြင္ဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း အာဖရိက ေျမာက္ပိုင္းမွသည္ အေရွ႕ဖက္ အိႏိၵယ အေနာက္ေျမာက္ဖက္တိုင္ အာရပ္ယဥ္ေက်းမႈကို ရွင္သန္ေစရန္ ကိုရမ္က်မ္းက ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့သည္ ။ မည္သည့္ လူမ်ိဳးျဖစ္ေစ အာရဗီ ဘာသာျဖင့္သာ ရြတ္ဖတ္ပူေဇာ္ရျမဲျဖစ္သျဖင့္ အာရဗီဘာသာမွာလည္း အားအလြန္ေကာင္းလာသည္။
******
- ငါး -
မိုဟာမက္၏ မွတ္သားဖြယ္ရာ သြန္သင္ ညႊန္ျပ ပို႔ခ်ခ်က္မ်ားမွာ -
ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ေမတၱာရွင္ အလႅာဟ္သခင္
ကုရ္အာန္ စူရဟ္ ၅ (အလ္မာအိဒဟ္)၊ အာယဟ္ ၃၃ း “အၾကင္သူတို႕သည္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ႏွင့္ ထိုအရွင္ျမတ္၏ ရစူလ္တမန္ေတာ္ျမတ္ (၏အမိန္႕ေတာ္မ်ား) ကို (ေသြဖည္ ျငင္းဆန္ ပုန္ကန္) တိုက္ခိုက္ၾကကုန္၏ ။ ၎ျပင္ ကမ ၻာေျမျပင္ဝယ္ ပ်က္စီးရာပ်က္စီး ေၾကာင္း ကို ျပဳလုပ္ၾကကုန္၏ ။ ထိုသူတို႕၏ အျပစ္ဒဏ္သည္ကား ၎တို႕သည္ သတ္ျဖတ္ျခင္း ခံၾကရမည္ ၊ သို႕မဟုတ္ လက္ဝါးကပ္တိုင္ တင္ျခင္း ခံၾကရမည္ ၊ သို႕မဟုတ္ ၎တို႕၏ ေျခလက္တို႕ကို လက်္ာ လက္ဝဲ ဘက္ လြဲ၍ (ဘယ္ေျခ ညာလက္- သို႔မဟုတ္ ညာေျခ ဘယ္လက္) ျဖတ္ေတာက္ျခင္း ခံၾကရမည္၊ သို႕မဟုတ္ ျပည္ႏွင္ဒဏ္ ေပးျခင္း ခံၾကရမည္ ျဖစ္၏ ။ ဤသည္ ကား ၎တို႕အား မ်က္ေမွာက္ ဘဝ ၌က်ိဳးယုတ္ရွက္ရျဖစ္ ေစျခင္း ပင္ ျဖစ္၏ ။ ၎ျပင္ ထိုသူတို႕၌ ေနာင္တြင္ (လည္း) အလြန္ၾကီးေလးေသာ ျပစ္ဒဏ္သည္ရွိေပမည္ ။”
Qur’an Sura5:33 Those who wage war against God and His Messenger and strive to spread corruption in the land should be punished by death, crucifixion, the amputation of an alternate hand and foot or banishment from the land: a disgrace for them in this world, and then a terrible punishment in the Hereafter,(The Qur’an, Oxford UP, 2004)
ေရွးအထက္ေက်ာ္ကာလက လူခပင္းတို႔အဘို႔ တရားဓမၼအျဖစ္ “ေတာ္ရာတ္”က်မ္းျမတ္ႏွင့္ “အင္
ဂ်ီလ္”က်မ္းျမတ္ကိုလည္း ထုတ္ျပန္ပို႔ခ်ေတာ္မူခဲ့ေလျပီ၊ ထိုမွတပါးတုံ အရွင္ျမတ္သည္ အမွားအ
မွန္ကို ခဲြျခားသိစြမ္းႏိုင္ေစေသာအရာကိုလည္း ခ်ေပးသနားေတာ္မူခဲ့ေခ်ျပီ၊ မုခ်ဧကန္ အလႅာဟ္အ
ရွင္ျမတ္၏ သက္ေသသာဓက လကွၡဏာရပ္မ်ားကို မယုံမၾကည္ ေသြဖည္ျငင္းပယ္ၾကေသာ သူတို႔
အဘို႔ ျပင္းထန္ေသာ ျပစ္ဒဏ္သည္ အသင့္ရွိ၏ ၊ အေၾကာင္းမူကား အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္သည္
တန္ခိုးအာႏုေဘာ္ျဖင့္ လႊမ္းမိုးေတာ္မူေသာအရွင္။ တုံ႔ျပန္လက္စားေခ်ေတာ္မူေသာအရွင္ ျဖစ္ေတာ္
မူေပသည္၊ (စူရာ အာေလ့အီမ္ရာန္ ၃း၄)

အမွားအယြင္းမရွိေသာ ကုရ္အန္က်မ္းေတာ္ျမတ္ၾကီး

အမွားသည္ ယင္းက်မ္းျမတ္တြင္ ‚ ၄င္း၏ေရွ႕မွလည္း လာေရာက္စြက္ဖက္ႏိုင္ျခင္း မရွိေခ်၊ ၄င္း၏
ေနာက္မွလည္း လာေရာက္စြက္ဖက္ႏိုင္ျခင္းမရွိေပ၊ က်မ္းျမတ္မွာ ဆင္ျခင္တုံတရားႏွင့္ ျပည့္စုံ
ေတာ္မူေသာ ခ်ီးမြမ္းေထာမနာကို ခံယူထိုက္ေတာ္မူေသာအရွင္ျမတ္အထံေတာ္မွ ခ်ေပးေတာ္မူေသာ
က်မ္းျမတ္ပင္ ျဖစ္ေပသည္၊ (စူရာ ဟာမီမ္စဂ်္ဒဟ္ ၄၁း၄၂)

ကမၻာတည္သ၍ အရွည္တည္မည့္ က်မ္းေတာ္ျမတ္

ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္သည္ ေနာက္ဆုံးေကယာမတ္ေန႔အထိ အေျပာင္းအလဲမရွိဘဲ
တည္ရွိေနမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အီမန္သက္ဝင္ယုံၾကည္သူတို႔သည္ စိတ္ခ်လက္ခ် ေနၾကေပသည္၊
ကုရ္အာန္က်မ္းေတာ္ျမတ္သည္ ၄င္းတြင္ပါရွိေသာ အခ်က္အလက္အမိန္႔မ်ားအားလုံးကို ခြ်င္းခ်က္
မရွိ စိတ္ခ်ယုံၾကည္ႏိုင္သည့္ က်မ္းျမတ္လည္းျဖစ္ေပသည္၊ ၄င္းျပင္ ယင္းအမိန္႔မ်ားကို လိုက္နာ
က်င့္သုံးရာတြင္ လူတို႔စိတ္တြင္း မေက်မခ်မ္းျဖစ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ ဒိြဟသံသယျဖစ္ျခင္း ျဖစ္
ေပၚခံစားမႈမရွိေခ် ၊ လူသားတို႔သည္ ထိုကဲ့သို႔ေသာ ယုံၾကည္စိတ္ခ်ရသည့္ လမ္းညႊန္က်မ္းေတာ္
ျမတ္ကို လက္ခံရရွိျခင္းသည္ပင္လ်င္ အလႅာဟ္အရွင္ျမတ္ထံမွ ၾကီးက်ယ္ေသာ သနားက်င္နာမႈ မဟာကရုဏာကို လက္ခံရရွိျခင္းပင္ျဖစ္ေပသည္ ။ (စူရာအလ္ နဟ္လ္ ၁၆း၈၉)
အသက္စြန္႔ၾကေသာ အာယတ္ေတာ္
ထို႕ျပင္တဝ လူတို႕အနက္အခ်ိဳ႕သည္ အလႅာဟ္ အရွင္ျမတ္ႏွစ္ျမိဳ႕ေတာ္မူျခင္းကို ရစိမ့္ေသာငွါ မိမိ၏ အသက္ကို ပင္စြန္႕လႈ၏ ။ အမွန္ေသာ္ကား အလႅာဟ္ အရွင္ျမတ္သည္ ဤသို႕ (ေစတနာျဖဴစင္ေသာ) ကြၽန္မ်ားကို အလြန္ ခ်စ္ၾကင္ သနားေတာ္မူေသာ အရွင္ ျဖစ္ေတာ္မူ၏ ။ (စူရဟ္ ၂ ၊ အာယဟ္ေတာ္ ၂၀၇)
( ဤအာယတ္ေတာ္သည္ ၊ မူဆလင္မ်ားကို အေသခံဗံုးခြဲေစေသာ အာယတ္ေတာ္ျဖစ္သည္ )

***********
- ေျခာက္ -
ေခြးတစ္ေယာက္ႏွင့္လူႏွစ္ေကာင္
ဟုတ္ကဲ့ ၊ က်ေနာ္ ဟာဂ်ီဝက္စ္လီသည္ ၊ ေခြးတစ္ေယာက္ႏွင့္ လူႏွစ္ေကာင္ကို သတိရေနပါသည္ ။

ရည္ညႊန္းခ်က္မ်ား-
၁ ။ http://oddbrowser.blogspot.com/2009/07/willow-dog-that-can-read.html
၂ ။ လက္ခံလိုက္စမ္းပါ တကယ့္အႏုပညာ (ေအာင္သင္း)
၃ ။ ရတနာသံုးပါးကို ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္လာသူတစ္ေယာက္အေၾကာင္း(ဆန္းလြင္)
၄ ။ http://www.nytimes.com/2009/01/14/world/asia/14kandahar.html